|
|
اسب کورد http://zemanekurdi.loxblog.irمنبع
هنر اصلی اقوام کهن ماد که سوارکار جنگجو هم بودند، پرورش اسب بود که مایه شهرت جهانی آنان شده بود. مادها به اسب اسپه می‌گفتند امروزه در زبان کردی که به اسب واژه «اسپ» اطلاق می‌شود نشان از ماندگاری این کلمه در زبان کردی است. اسب کرد پیشانی عریض دارد، کمی برجسته و مسطح، بینی‌اش ناصاف و با انتهایی برجسته، گوش‌ها کوچک‌تر از اسب ترکمن، چشم‌هایی گرد با حدقه برجسته، گونه‌اش مشخص و گرد، اتصال گردنش به تنه بسیار قوی و حجیم است، معمولاً سرش را به طرف بالا میگیرد. این موجود آرام و نجیب یالی پرپشت و ضخیم، کپلی بزرگ و قوی، سینه‌ای عریض و عمیق دارد و شکم استوانه‌ای و مدورش شکوه، جلال و جلوه خاصی به این نژاد از اسبی که از طول تاریخ ماد تاکنون با او آمده است.
اسب کرد را با صفت قناعت می‌شناسند و همین را دلیل مقاومت بی‌مانند او در کوهستان و میدان‌های چوگان می‌دانند.
بر طبق گفته‌های کارشناسان، در زمستان‌های سخت نواحی کوهستانی کردستان که هیچ وسیله نقلیه‌ای قادر به حرکت و عبور نیست عامل انتقال افراد و بیماران از روستایی به روستای دیگر بوده است زیرا این اسب را پر نفس می‌شمارند و نه تنها به‌زودی از پا در نمی‌آید بلکه به علت قوی بودن اندام و دست و پا کمتر به بیماری‌های رایج میدان چوگان مبتلا می‌شود.
اینها خصوصیاتی است که برای اسب کرد ذکر کرده‌اند به طور کلی اسب کردی پرنفس و از استقامت بالایی برخوردار است. قدرتمند و عضلانی بوده دارای سربزرگ و ستیغ‌های برجسته گونه و مقاوم برای مسافت‌های بلند و کوهستانی است.
منابع معتبر و کارشناسی تحقیقی در مورد اسب کرد بسیار محدود و تا حدی نایاب بوده که این نشان از این دارد که یا کاری انجام نشده و یا اگر انجام شده اثری از آن باقی نمانده و یا شاید با انقراض این تیره از اسب‌های دنیا دیگر احتیاجی به تحقیق و کار کارشناسی نمی‌دانند.
در مقاله نقش اسب در فرهنگ ایران باستان از فریده مجیدی خامنه عضو هیئت علمی پژوهشکده مردم‌شناسی آمده است: نقش اسب در فرهنگ مردم دوران باستان با قربانی کردن آن برای خدایان آغاز شد، با اهلی شدن این حیوان منبع قدرت عظیمی برای کار و حمل و نقل پیدا شد که تاکنون جریان دارد. نقش عمده اسب در زندگی ایرانیان از نقوش سفالینه‌ها و وسایلی که با الهام از آن ساخته می‌شد، هویداست.
وی همچنین در این مقاله اظهار می‌دارد: قبل از مهاجرت اصلی آریائیان و همچنین در سراسر آسیای غربی از دریای روم تا ترکستان و دره سند، انسان‌هایی می‌زیستند که برخی از محققین آنها را «آسیایی» می‌نامیدند. در بین این مردم یکی از دسته‌های متخصص «کاسیان» بودند. اینان از زمان‌های دور در کوهستان‌های زاگرس به ویژه در قسمت مرکزی کوه‌های لرستان می‌زیستند. کاسیان حوالی 1750 ق.م به بابل حمله کردند که اصولاً این حمله را مدیون پدید آمدن تحرک شدید در آنان و استفاده از اسب می‌دانند.
ورود کاسی‌ها یا کاسیان به بابل موجب ورود اسبان اهلی به این سرزمین شد و در واقع اسب توسط هندیان و آریائیان اهلی شد، و سپس توسط کاسیان به بابل وارد شد.
در اواخر هزاره سوم تا هزاره اول ق.م یافتن مقادیر متنابهی از ابزارآلات مربوط به اسب از جمله زین و یراق اسب، لگام، نشانه‌های مشابه سر اسب در مقابر لرستان حاکی از اهمیت اسب در زندگی مردم این منطقه است.
هرودوت نوشته است: «مادها چراگاه‌های فراوان دارند، اسب‌هایشان پرخون، زیبا، خوش‌اندام و خوش قامت‌اند و در ایلخی شاه تربیت می‌شوند.»
در مقاله دیگری به نام نوآوری ایرانیان قدیم در پرورش اسب از غزاله منتظم آمده است: «اسب‌های مشهور مادی به میان‌رودان (عراق)، عربستان، مصر، یونان و روم و سرزمین‌های دیگر راه یافتند. آشوری‌ها که از تمدن‌های باستانی میان‌رودان بودند، هنگامی که بر مادها چیره شده بودند، از آنها اسب و چیزهای فلزی به عنوان خراج دریافت می‌کردند.
اسب نژاد کرد ایران بر طبق نوشته‌های جهانگردان و مورخین از هرودت گرفته تا معاصرین، به اقصی نقاط دنیا انتقال یافته و خون آن در شریان‌های اسب‌های دنیا جریان دارد. اسب کرد از اسب‌های توانای ارزشمند و پرخون دنیا محسوب شده و مبدأ و منشأ آن ایران است.»
گرچه در خیلی از منابع نامی از اسب کرد نیست معمولاً برای اسب کرد سه تیره جاف، افشاری و سنجابی مطرح می‌شود.
بعد از گردآوری اولین کتاب تبارنامه اسب کرد در انجمن سلطنتی اسب ایران در سال‌های فوق فعالیت‌های تقریباً دقیق‌تری نیز به منظور شناسائی هر چه بهتر نژاد اسب کرد در ایران انجام شده است.
در این کتاب آمده است: «آنچه مسلم است داغ و صدور شناسنامه اسب نژاد کرد بر اساس ظاهر یا فنوتیپ و همفکری با اسب‌داران قدیمی غرب کشور انجام شد که شاید به ظاهر کافی باشد اما برای شناسایی یک نژاد فقط فنوتیپ کافی نیست بلکه به کارگیری از روشهای کروموزمی و خونی و اسکلت‌شناسی، شجره‌یابی، بیومتری و غیره می‌تواند در کنار روشهای اصلاح نژادی تثبیت‌کننده یک نژاد و معرف آن در مجامع بین‌المللی باشد.
بر سنگ‌های کوه بیستون تصویر اسب شگفت‌انگیزی با استخوان‌بندی بسیار قوی نمایان است. آنچنان که شایسته یک اسب کوهستان است این اسب سری بزرگ، استخوان پیشانی و ستیغ‌های گونه‌ای برجسته، گوش‌ها عقب و سرشار از توانایی و هوش است. این خصوصیات اسبی است که چندان بلند نیست ولی چنان قوی و مستقر و تواناست که در طول قرون و اعصار، مرکب انسان‌هایی است که در نبرد بیامان زندگی، برای زنده ماندن و برتری‌جویی جنگیده و به کار مشکل زندگی اشتغال داشته‌اند، نام این نژاد اسب نسایی است.
یان آن را تحسین کرده و از پاهایی که زمین را لرزانده سخن گفته‌اند. این نژاد اسب امروزه وجود ندارد ولی گاهی سری بالا، ستیغ‌های گونه‌ای برجسته و چشمانی سنگین و پوزه‌ای دراز در اسبی دیده می‌شود که یادگار نیاکان او، همان اسب نسایی است و گاه گردنی قوی و ستبر و زمانی دست و پایی که واقعاً زمین را می‌لرزاند، اینها نیز یادگار نیاکان او هستند. از نژاد نسایی به معنای خالص آن، کم باقی مانده ولی از نتایج آن دو تیره وجود دارد که یکی در قسمت شرقی و دیگری در غرب مناطق کردستان است. تیره شرقی شباهت‌های فراوانی با نسایی باستان دارد و به نام اسب کرد مشهور است.
اگر از تغییرات و اختلاط‌های آن بگذریم، دارای همان ویژگی‌هاست که پدران آن دارا بوده‌اند، پیشانی برجسته و گاهی مستقیم، سر سنگین، چشم‌ها عمیق و خشن، استخوان بینی دراز، منخرین تنگ، ستیغ گونه هویدا، فاصله دو استخوان فک در ناحیه حلق زیاد، اتصال سر و گردن خشن، گردن قوی، سینه از جلو به حد قابل توجه عضلانی، دست و پا کوتاه و بسیار محکم با اندک مو در ناحیه شاخ مو، در مجموع بدن عضلانی و جمع بسیار باهوش، مطیع، صبور و در راهپیمایی در زمینه‌ای کوهستانی توانا است "و عمدتاً این نژاد در منطقه کرمانشاه و مناطق اطراف آن و استان‌های ارومیه و قسمتی از زنجان، لرستان و کردستان و اصفهان پراکنده است.
این نژاد به کشورهای همجوار (عراق ، ترکیه و قسمتی از جمهوری آذربایجان) انتقال یافته و جمعیت مناسبی را تشکیل داده است.
نظرات شما عزیزان:
سلام خواهش اقا عدنان این چه حرفیه.
.gif){kind=small} zahra
 ساعت8:15---19 آبان 1393
جالب بود.اسب سفید قشنگ
.gif){kind=small} پاسخ:تشکر..ممنونم که قابل دونستی اومدی |
|
